خَسَفِ بَیْدا پنجمین نشانه از نشانههاى حتمى
جایگاه خسف بیدا در قرآن:
قرآن كریم در دو مورد پیرامون خسف بیدا سخن گفته:
«یَا أَیُّهَا الَّذِینَ أُوتُوا الْكِتَابَ آمِنُوا بِمَا نَزَّلْنَا مُصَدِّقاً لِمَا مَعَكُم مِن قَبْلِ أَن نَطْمِسَ وُجُوهاً فَنَرُدَّهَا عَلَى أَدْبَارِهَا»؛ اى كسانى كه كتاب داده شدهاید، به آنچه فرو فرستادیم درحالیكه تصدیق كننده كتابى است كه با شماست، ایمان بیاورید، پیش از آنكه بر چهرههایى بزنیم و آنها را به پشت سر برگردانیم.(162)
خداوند در این آیه اهل كتاب را از روزى بیم داده كه در آن روز بر چهرههایى زده مىشود و صورتشان به پشت سرشان برگردانیده مىشود. مبرّد گفته: این تهدید الهى تاكنون اتفاق نیفتاده، ولى به حال خود باقى است تا پیش از رستاخیز با مسخ شدن افرادى و برگشتن صورتهایشان به پشت سرشان تحقق پیدا كند.(163)
اما اینكه این تهدید الهى كى اتفاق خواهد افتاد؟ روایات فراوان از پیشوایان معصوم داریم، كه به یك نمونه از آنها بسنده مىكنیم.
امام باقرعلیه السلام در یك حدیث بسیار طولانى از كارنامه سیاه سپاه سفیانى و جنایات وحشیانه آنها سخن گفته، در پایان از ورود آنها به سرزمین بیدا گفتگو كرده مىفرماید: آنگاه منادى آسمانى ندا سرمىدهد: یا بَیْدا اَبیدى بِالْقَوم؛ اى سرزمین بیدا این گروه را نابود كن. پس زمین دهان مىگشاید و آنها را در كام خود فرو مىبرد، به جز سه تن كه از تیره كلب هستند. خداوند صورت آنها را به پشتسرشان برمىگرداند. آنگاه آیه را تلاوت كردند و فرمودند: این آیه در حق آنها نازل شده است.(164) این حدیث به همین تعبیر از طریق عامه نیز از امام باقرعلیه السلام روایت شده است.(165)
قرآنكریم در آیه دیگرى فرموده: «وَ لَوْ تَرى اِذْ فُزِعوا فَلا فَوْتَ وَ اُخِذوا مِن مَكانٍ قَریب»؛اگر آنان را مشاهده كنى كه دچار وحشت شدهاند و رهایى ندارند و از مكان نزدیك گرفتار مىشوند.(166)
در روایات فروان تأكید شده كه این آیه در مورد خسف بیدا نازل شده كه به برخى از آنها اشاره مىكنیم.
پیامبر اكرم صلى الله علیه و آله و سلم كارنامه سیاه سفیانى و قتل عام مدینه توسط آنان را شرح مىهد، در پایان مىفرماید: چون به سرزمین بیدا رسیدند، خداوند جبرئیل را براى نابودى آنها مىفرستد. جبرئیل با پاى خود بر زمین بیدا مىزند، پس همه آنها را در كام خود فرو مىبرد. این است معناى آیه «وَلَوْ تَرى اِذْ فُزِعوا». تنها دو نفر از آنها مىماند كه یكى بشیر و دیگرى نذیر است و آن دو از قبیله جهینه مىباشند.(167)
امیرمؤمنان علیه السلام از گسیل داشتن لشكرى جرّار به مدینه توسط سفیانى سخن گفته و در پایان از فرو رفتن آنها در كام زمین در سرزمین بیدا گفتگو نموده، مىفرماید: این است معناى كلام خداوند كه مىفرماید: «وَلَوْ تَرى اِذْ فُزِعوا».(168) همچنین در ضمن یك حدیث طولانى كه به صورت مكتوب براى معاویه ارسال نموده، از كارنامه سیاه سفیانى و از فرو رفتن سپاه او در سرزمین بیدا با استشهاد به آیه یاد شده خبر داده، در پایان مىفرماید: آنها از زیر قدمهایشان در زمین فرو مىروند و كسى از آنها باقى نمىماند، به جز گزارشگرى كه خداوند صورتش را به پشت سرش برمىگرداند.(169) و در حدیث دیگرى از ساربانى سخن مىگوید كه شترش رم مىخورد. او به دنبال شترش مىرود، چون بر مىگردد كسى را نمىیابد و سر نخى پیدا نمىكند، وى گزارش آنها را براى مردم بازگو مىكند.(170)
ابوحمزهثمالى از امام زین العابدینعلیه السلام روایت مىكند كه این آیه در مورد سپاه سفیانى است كه در سرزمین بیدا از زیر قدمهایشان گرفتار مىشوند.(171)
در احادیث عامه تعداد لشكر سفیانى كه در بیدا هلاك مىشوند را 70000 نفر نقل كردهاند.(172) در این احادیث هدف از این لشكركشى را پیكار با حجت خدا و تخریب خانه خدا بیان كردهاند.(173)
كارنامه سیاه سپاه سفیانى: در احادیث فراوان از كاركرد سپاه سفیانى به ویژه از قتل و غارت آنها در شهر مدینه سخن رفته است. ما در اینجا فقط به یك نكته اشاره مىكنیم: لشكر سفیانى مدینه را ویران مىكنند، شدیدتر از داستان حَرَّه.(174)
داستان حرّه سیاهترین كارنامه سپاه یزیدبن معاویه است كه یك سال بعد از فاجعه كربلا به فرمان او در منطقه حرّه از محلّات مدینه منوره انجام یافت. فاجعه حرّه به قدرى شرمآور است كه هیچ مورّخى به خود اجازه نداده مشروح آن را بر روى صفحات كاغذ منعكس كند.
در مورد سپاه سفیانى و خسفِ آنها در سرزمین بیدا، دامنه سخن بسیار گسترده است، به جهت محدودیت این نوشتار از همه آنها صرف نظر مىكنیم.
... ادامه دارد
160. یاقوت، معجم البلدان، ج1، ص 523.
161. سوره نسا (4)، آیه 47.
162. ثعلبى، الكشف و البیان، ج 3، ص 324.
163. عیاشى، التفسیر، ج 1، ص 402، ح 990؛ نعمانى، الغیبة، ص 280؛ شیخ مفید، الاختصاص، ص 256؛ بحرانى، البرهان، ج 3، ص 115.
164. سلمى، عقد الدرر، ص 89.
165. سوره سبأ (34)، آیه 51.
166. طبرى، جامع البیان، ج 22، ص 73؛ ثعلبى، الكشف والبیان، ج 8، ص 95؛ طبرسى، مجمع البیان، ج 8، ص 622.
167. نعمانى، الغیبة، ص 305، ب 18، ح 14.
168. سلیم بن قیس، كتاب سلیم، ص 159.
169. نعیم بن حماد، الفتن، ص 258، ح 950.
170. ابو حمزه ثمالى، تفسیر القرآن الكریم، ص 274؛ طبرسى، مجمع البیان، ج 8، ص 621.
171. سلمى، عقد الدرر، ص 79 - 76.
172. همان.
173. ابنحماد، الفتن، ص 257؛ سیوطى، الحاوىللفتاوى، ج 2، ص 67.
174. سوره كهف (18)، آیه 74.
استاد علىاكبر مهدىپور
به سفارش دبیرخانه دائمى اجلاس حضرت مهدى
اهداف وبلاگ: